มาเรียนรู้สรีรศาสตร์หรือกายวิภาคตามแบบแผนไทยกัน
การศึกษาในคัมภีร์แพทย์แผนไทย ต้องรู้สรีรศาสตร์ การทำงานของแต่ละอวัยวะมีหน้าที่อะไร และอยู่ใต้การควบคุมของธาตุอะไร ทำให้รู้สมุฏฐานของโรค เพื่อสะดวกในการบริหารรสยาให้ตรงกับโรค จึงทำการวินิจฉัยและรักษาตามทฤษฏีแพทย์แผนไทยได้ถูกต้อง
คัมภีร์แพทย์แผนไทย ที่เกี่ยวกับธาตุทั้ง ๔ มี ๕ คัมภีร์
๑ คัมภีร์สมุฏฐานวินิจฉัย
๒ คัมภีร์โรคนิทาน
๓ คัมภีร์ธาตุวิภังค์
๔ คัมภีร์ธาตุวิวรณ์
๕ คัมภีร์ฉันทศาสตร์
คำว่า “ธาตุ” ตามพจนานุกรม ฉบับ ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ อธิบายว่า
“ธาตุ” คือ สิ่งที่ถือว่าเป็นส่วนสำคัญที่คุ้มกัน เป็นร่างของสิ่งทั้งหลาย โดยทั่วไป เชื่อว่ามี ๔ ธาตุ คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม และธาตุไฟ นอกจากนี้ ยังมีความเชื่อว่า ยังมีธาตุอื่นๆ อีก เช่น ธาตุไม้ ธาตุเหล็ก (คติทางจีน) วิญญาณธาตุ อากาศธาตุ (คติทางพุทธศาสนา) ในบางคัมภีร์ จะมีกล่าวถึง “อากาศธาตุ” ในพระไตรปิฎก อธิบายว่า “อากาศ” ได้แก่ ช่องว่างที่ไม่มีธาตุทั้ง ๔ สถิตอยู่
ทางการแพทย์ปัจจุบัน ได้อธิบายว่า “ช่องว่าง” “เป็นช่องที่ไม่เป็นช่อง” คือ Potential Space ซึ่งจะปรากฏเป็นช่อง เมื่อวัตถุแปลกปลอมเข้าไปอยู่ เช่น ช่องปอด ช่องท้อง ช่องในข้อต่อกระดูก เป็นต้น ในพระไตรปิฎก ก็ได้ยืนยัน “อากาศธาตุ” ไว้ เมื่อ ๒,๕๐๐ กว่าปีมาแล้ว วิชาแพทย์แผนไทย จึงไม่ได้โบราณอย่างที่คิด
ในทางพระพุทธศาสนา ได้บัญญัติธาตุ ๔ ไว้ดังนี้สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ว่าในโลกนี้ทั้งหมด มีอยู่เพียง ๒ สิ่งเท่านั้น คือ
๑. รูป คือ สิ่งที่ไม่รู้ ได้แก่ สิ่งไม่มีชีวิตทั้งหลาย ทั้งที่เห็นได้ และเห็นไม่ได้ เช่น ต้นไม้ ภูเขา น้ำ พลังงานความร้อน แสง สี รังสี เสียง สารเคมี (กลิ่นและรส) ร่างกายของมนุษย์และสัตว์เหล่านี้ เป็นสิ่งที่มีตัวตน และสัมผัสทางกายได้
๒. นาม คือ สิ่งที่รู้ ได้แก่ จิต และ เจตสิก ซึ่งรับรู้ มีความรู้สึก มีอารมณ์ และอาจทำให้ “รูป” เคลื่อนไหวไปตามปรารถนา เป็นสิ่งที่มีอยู่ แต่สัมผัสทางกายไม่ได้
“สิ่งมีชีวิต” ในพระพุทธศาสนา หมายถึง “รูปที่มีใจครอง” เมื่อใจหรือจิตออกจากร่าง สิ่งมีชีวิตก็กลายเป็นสิ่งไม่มีชีวิต คือ มนุษย์ และสัตว์ตาย
ธาตุ ๔หรือมหาภูตรูป ๔ แสดงลักษณะเฉพาะตัว ประกอบด้วย
ธาตุดิน มีความแข็ง จับต้องได้
ธาตุน้ำ มีความสามารถในการเกาะกุม และไหลได้
ธาตุลม ทำให้วัตถุเคลื่อนที่ได้ หรือถ้าอยู่ในที่จำกัด ก็ทำให้เกิดความเคร่งตึง
ธาตุไฟ ทำให้เกิดอุณหภูมิร้อนหรือเย็น
เมื่อธาตุทั้งหลายประชุมรวมกันเข้าเป็นร่างกาย ย่อมต้องอยู่แบบพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน ทั้งโครงสร้าง และหน้าที่การงาน กล่าวคือ
ธาตุดิน เช่น กล้ามเนื้อ จะมีน้ำอยู่ ๗๐ % เป็นน้ำที่ไม่นับรวมอยู่ในธาตุน้ำ พลังประสาท ซึ่งทำให้กล้ามเนื้อไหวได้ ก็เป็นธาตุลม ซึ่งต้องอาศัยทางเดิน คือ เส้นประสาทที่เป็นธาตุดิน ธาตุไฟ ก็ต้องอาศัยเกิดขึ้นในเซลล์ของอวัยวะและยังทำให้อวัยวะต่างๆไม่เน่าเปื่อย
การพึ่งพาอาศัยกันดังกล่าว จะเป็นไปโดยราบรื่น ก็ต้องอยู่ใต้อิทธิพลของมโนวิญญาณธาตุ คือ จิตใจ เป็นกายที่มีจิตใจครอง ถ้ามโนวิญญาณธาตุแตกดับ ความมีชีวิตก็สูญสิ้นทันที ร่างกายก็จะค่อยๆสลายไป*************มีต่อค่ะ
*****************************************************
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น