พระคัมภีร์มุขโรค
โรคที่เกิดในปากและคอ
คัมภีร์มุขโรคกล่าวถึงโรคที่เกิดในลำคอและปาก
เป็นโรคที่เกิดเพื่อโลกิต ๑๙ ประการ ดังนี้
๑. ทาสนะ งอกขึ้นมาเหมือนเดือยไก่
ที่ใต้ลิ้น
๒. มังสะ ขึ้นมาอย่างหนามขนุน
ที่กลางลิ้นต้นลิ้น
๓. กาละมังสะ ลิ้นโต
มันให้เขียวอยู่
๔. ทันตะมูมังสะ ลิ้นมันขาวอยู่ เป็นหนอง เหม็นคาวเลือดคอออกบ่อยๆ
๕. ยาโตมังสะ ขึ้นในลิ้นสองข้างเหมือนงาช้างงอกออกมา
๖. กัศมังสะ
งอกขึ้นมาเหมือนหน้าวัวงอกออกมาเเหลมอยู่ ในลิ้น
๗. กะนะระมังสะ ลิ้นพองโตเขื่อง
เป็นขุมเต็มลิ้น
๘. มุกจามังสะ ลิ้นบวม
๙. มุขะโจมังสะ ผุดขึ้นมาเหมือนเม็ดข้าว
ลิ้นเขียว
๑๐. ทันตะโจมังสะ ในลำคอตีบอยู่เหมือนใยแมงมุม
๑๑. ทันตะโรสะ
เกิดในต้นฟัน
โคนฟันขาว
๑๓. สาภิร เกิดในต้นฟัน
บวมขึ้นมาเหมือนฝาหอยแครง
๑๔. สะวาระ (กาสาวะ) มีอาการฝาดในปากในลิ้นในคาง
๑๕. จะละมังสะ ขึ้นเหมือนลิ้นไก่ในคาง
๑๕. จะละมังสะ ขึ้นเหมือนลิ้นไก่ในคาง
๑๕. กัปปิ บวมขึ้นในคอ
๑๖. กัปโป บวมทั้งคอ
๑๗. ทันตะบุบผา บวมออกมาในลำคอทั้งสองข้าง
เหมือนเม็ดข้าวโพด เหมือนงวงช้างเป็นตออยู่ในลำคอ
๑๘. มุกขะวามังสะ เป็นเม็ดตุ่มใสที่ลิ้น
๑๙. กาละมุข ลิ้นบวมดำ
คัมภีร์นี้ ท่องจำอย่างเดียว wording ที่ขีดเส้นใต้
ยาแก้มังสะ
เอาจันทน์แดง จันทน์ขาว เทียนดำ
เมล็ดแตงกวา มาศ น้ำมันงาประสมกันทาลิ้น
ยาแก้กาละมังสะ
เอาเปลือกตีนเป็ดบก
ต้มอม แทรกน้ำผึ้ง
ยาแก้กัศมังสะ
เอารากฝ้ายผี
ต้มด้วยน้ำปูนใสกินหายแล
ยาแก้มุกจามังสะ
ให้เอางาช้าง
ลูกปีบ พิมเสน น้ำประสานทอง ปั้นเป็นเม็ดอม
อีกขนานหนึ่ง
เอาใบพลูแก จันทน์ โกฐกระดูก ลูกจันทน์ เอาเสมอภาคทำเป็นผงกินกับหมาก ใส่แต่น้อย
ยาแก้มุกขะโจมังสะ
เอาจันทน์ทั้งสองดีงูเหลือม
บดทาลิ้น
ยาแก้โรคในปากในคอ
พิษนาศน์ โกฐจุฬาลัมพา ข่าตาแดง
เจตพังคี รากแตงนก โกฐสอ โกฐกระดูก ลูกสมี เมล็ดมะกล่ำตาช้าง ดอกจันทร์ การบูร
เสมอภาค บดผงแช่น้ำด่าง
แล้วปั้นเม็ดเท่าเม็ดพริกไทย แทรกชะมดพิมเสน กินกับหมาก
(เถาหญ้านาง หญ้างวงช้าง
กาฝากมะม่วง หัวกล้วยตีบ) เผาแช่น้ำเอาน้ำด่างไปปั้นยา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น