หมอพื้นบ้าน

หมอชาวบ้านฟื้นตำนานสุขภาพวิถีไทย

                กว่า 100 ปีที่ผ่านมาที่การแพทย์แผนตะวันตก เข้ามามีอิทธิพลต่อระบบสุขภาพของคนไทย และเมื่อ จอมพล ป.พิบูลสงคราม มีนโยบายให้การแพทย์สมัยใหม่แผ่ขยายครอบคลุมไปทั้งประเทศ ด้วยการโฆษาประชาสัมพันธ์ด้วยสื่อนานาชนิด รวมทั้งฝังรากของการแพทย์ตะวันตกเข้าสู่สถาบันการศึกษา หมอ ยา และองค์ความรู้ของการรักษาแบบตะวันตกรวมกับกระแสทุนนิยมที่เชี่ยวกราก จึงได้สั่นคลอนความศรัทธา ของ “การแพทย์พื้นบ้าน” ซึ่งเป็นรากเหง้าของ “การแพทย์แผนไทย.” ภูมิปัญญาและองค์ความรู้ของ หมอพื้นบ้าน ซึ่งเคยเป็นที่พึ่งพาด้านสุขภาพของคนทั้งแผ่นดินมาหลายชั่วอายุคน ถูกลดทอนให้กลายเป็นเพียง “ภูมิปัญญาเถื่อน ” จากพระราชบัญญัติการแพทย์เพื่อควบคุมการประกอบโรคศิลปะ ซึ่งประกาศใช้เมื่อปี พศ. 2466 ทำให้หมอพื้นบ้านทั่วแผ่นดิน ต้องกลาย เป็น “หมอเถื่อน” หมอพื้นบ้านต้องหลบซ่อนและปกปิดตัวเอง และบางคนถึงขั้นเผาตำราทิ้งเพื่อให้พ้นจากการกระทำที่มิชอบด้วยกฎหมาย ภูมิปัญญาและองค์ความรู้ด้านการแพทย์พื้นบ้านซึ่งเป็นต้นทุนด้านสุขภาพของชาวไทย ที่เชื่อมร้อยเข้ากับการใช้ชีวิตให้สอดคล้องกับธรรมชาติ ประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่น รวมทั้งความสัมพันธ์ใกล้ชิดของคนในชุมชน กำลังถูกทำลังถูกทำลายล้างด้วยกระแสบริโภคนิยมของระบบการแพทย์เชิงเดี่ยว การแย่งชิงภูมิปัญญาสมุนไพรไทย และผลประโยชน์ที่ทับซ้อนจากบริษัทยาข้ามชาติ รวมทั้งระบบนิเวศที่ถูกทำลายทำให้สมุนไพรนับหมื่นชนิดต้องสูญพันธุ์ไปจากผืนป่า

การถ่ายทอดวิชาการแพทย์พื้นบ้านที่คนรุ่นใหม่ตีค่าเป็นเพียง วิชาที่งมงาย ไม่สามารถสร้างรายได้เป็นเม็ดเงินเต็มไม้เต็มมือ ทำให้พลเมืองหมอพื้นบ้านที่หลงเหลืออยู่ในประเทศไทยเพียงสามหมื่นกว่าคนในขณะนี้ อาจเป็นหมอพื้นบ้านรุ่นสุดท้าย และองค์ความรู้ของชาติซึ่งเป็นภูมิปัญญาด้านการดูแลรักษาสุขภาพที่ผ่านการพิสูจน์ผลของการรักษามาหลายชั่วอายุคน ก็กำลังจะตายไปพร้อมกับอายุขัยของหมอพื้นบ้านเหล่านี้

*************************************************